Με βάση ένα πολύ πρόσφατο τηλεφώνημα μιας, κατά τα άλλα πολύ ευγενικής, τηλεφωνήτριας από εναλλακτικό πάροχο για να μπω σε ένα καινούργιο πρόγραμμα της εταιρείας και μιας σχετικής κουβέντας που έγινε, αποφάσισα να πω κάποια πράγματα που προέρχονται από την 25ετή καθημερινότητά μου σε νησι, την Κέρκυρα, που έχει ταλαιπωρηθεί απίστευτα στις τηλεπικοινωνίες.
Το πρόβλημα γενικά είναι γνωστό: οι βασικές γραμμές πάνω στις οποίες είναι στημένο το δίκτυο του ΟΤΕ, είναι τουλάχιστον 30 ετών, εκτός από γραμμές που αλλάχτηκαν κατόπιν ανωτέρας βίας.
Τα πολύ γνωστά χάλκινα καλώδια είναι σε κακή κατάσταση, σε τέτοιο σημείο που πάνω από 2 χιλιόμετρα από τα κέντρα του ΟΤΕ δημιουργούνται μεγάλες αποσβέσεις σήματος, σε σημείο το line attenuation να φτάνει τα 55 και τα 60 σε τιμή χαλαρά και η όλη λειτουργία μιας γραμμής ADSL σε αποδεκτά επίπεδα είναι πρακτικά αδύνατο. Στο όλο πρόβλημα έρχονται να προστεθούν τα επιεικώς απαράδεκτα router που δίνει ο ΟΤΕ σε κάθε σύνδεση που, έχουν τσεκαριστεί άπειρες φορές, είναι πολύ δύσκολο έως αδύνατο να δουλεύσουν πάνω από τα 3,7 χλμ, απόσταση από το κέντρο του ΟΤΕ.
Τα Router που έχω βάλει έχουν φτάσει να δουλεύουν σε απόσταση 6 χλμ και με line attenuation κοντά στο 60 κι ας λέει ο ΟΤΕ οτι δεν γίνεται.
Ξέρουν ότι έχουν χάλια γραμμές, καλύτερα router δεν μπορούν να δώσουν?
Εχω αλλάξει προσωπικά σε χωριά ολόκληρα, τα router γιατί είχαν παιδευτεί απίστευτα με τα εν λόγω router και στην τελική ενώ πλήρωναν δεν μπορούσαν να έχουν internet. Σε τόσο τουριστικές περιοχές σαν την κέρκυρα, το να μην έχουν τα δωμάτια που νοικιάζονται, την δυνατότητα να προσφέρουν πρόσβαση στο Internet, είναι απλά καταστροφική. Δεν μπορεις να είσαι σύνχρονο μέρος, να προσφέρεις τουρισμό ανώτερου επιπέδου και να μην μπορούν να λάβουν-στείλουν τα email τους, οι έρμοι οι τουρίστες που θέλουν να στείλουν τις φωτογραφίες τους, στους αγαπημένους τους!!!
Στο όλο πακέτο έρχονται μεταγενέστερα να προστεθούν και οι εναλλακτικοί πάροχοι. Το ανέκδοτο συνεχίζεται: αντι να προσφέρουν καλύτερες επιλογές και κυρίως ποιοτικότερες υπηρεσίες, βασίζονται πάνω στο ίδιο απαρχαιωμένο δίκτυο και προσπαθούν να πείσουν τον κόσμο ότι τα πράγματα είναι καλύτερα αν αλλάξει δίκτυο!
Δεν μπορεις να λες όμως ότι προσφέρεις τεχνική υποστήριξη και σε ολόκληρο νησί να μην έχεις 10 τεχνικούς, να μην κυκλοφορούν φορτηγά υποστήριξης της εταιρείας και το βασικότερο να μην έχει γίνει καμία εργασία βελτιώσης σε πελάτες που έχουν αλλάξει δίκτυο.
Τι το καλύτερο μπορεί να κερδίσει κάποιος αν αλλάξει δίκτυο? Μπαίνει σε έναν λαβύρινθο όπου ξεκινάει, όταν υπάρξει πρόβλημα, να τσακώνεται ο πελάτης από την μιά με τον πάροχο που δίνει τις υπηρεσίες και από την άλλη με με τον ΟΤΕ που δίνει τις γραμμές. Χαος.
Είχα πελάτη γιατρό που έμεινε χρονιάρες μέρες από εναλλακτικό πάροχο 1,5 μήνα χωρίς τηλέφωνο - internet και τελικά υποχρεώθηκα σε φίλο στον ΟΤΕ για να βρεθεί λύση.
Προσωπικά είχα το εξής τραγελαφικό: όταν μου ζήτησαν συνέντευξη από το Pc-magazine πέρσυ το Φεβρουάριο, αναγκάστηκα να δώσω την συνέντευξη από δανεικό Internet γιατί και οι δύο γραμμές ADSL που πλήρωνα στον OTE ηταν κομμένες και οι δύο. Ούτε πρόσφυγας να ήμουν! Και η απάντηση από βλαβοληπτικό του ΟΤΕ ήταν ότι υπάρχει τεράστιο πρόβλημα εμ τις γραμμές στην κέρκυρα και το ξέρουν όλοι!
Σε όλα αυτά τα όμορφα, έρχονται πλέον και οι προσκλήσεις, τιμητικές για μένα, για παρουσίαση των νέων και πολυ ενδιαφερόντων IPTV υπηρεσιών που πλέον είναι και πολυ της μόδας. Για να δουλεύσουν όμως αυτές οι υπηρεσίες στην έρμη επαρχία ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΔΩΣΟΥΝ ΚΑΛΥΤΕΡΕΣ ΓΡΑΜΜΕΣ. Την γραμμή μου 4MB, δεν έχει μπορέσει κανένας να την κάνει μεγαλύτερη και δεν είμαι στα βουνά! Είμαι σε ένα επιπεδο μέρος, σε κεντρικό δρόμο και 2,5 χλμ από το κέντρο της κέρκυρας όπου υπάρχει και το τηλεπικοινωνιακό κέντρο του ΟΤΕ.
Πόσο δύσκολο πια είναι να προσφέρουν καλύτερες υπηρεσίες? Η IPTV θέλει 8 Mbps για να μπορέσει κάποιος να δεί κανονικά. Ο μέσος όρος είναι στα 2 Mbps και πολύ που λέω.
ΚΑΙ ΘΕΤΩ ΘΕΜΑ: Γιατί κοροϊδεύουν τον κόσμο και τον ταλαιπωρουν με νέες υπηρεσίες, την ίδια στιγμή που είναι ευχής έργον αν η ονομαστική ταχύτητα είναι πραγματικά η μισή και οι γραμμές είναι τα ίδια χάλια, δεκαετίες τώρα?
Απέφυγα να εκθέσω με ονόματα και στοιχεία συγκεκριμένες εταιρείες, παρόλο που εχω στα χέρια μου στοιχεία. Στόχος μου είναι μπας και ακούσει κανένας και βοηθήσει την έρμη επαρχία που έχει ταλαιπωρηθεί απίστευτα. Να τονίσω ότι οι τεχνικοί στον ΟΤΕ προσπαθούν πάαααρα πολύ. Το έχω δεί με τα μάτια μου.
Για μένα δεν θέλω να κάνει κανείς κάτι:
θα έχω οπτικές ίνες στην Καλιφόρνια.
Bruce Blaze
5:24 PM
Πρώτον θα έπρεπε να ήταν ιδιωτική επιχείρηση ο ΟΤΕ πριν παρά πολλά χρόνια. Και θα έπρεπε όχι να μπουν οι άλλες εταιρίες τα τελευταία χρόνια στο παιχνίδι άλλα χρόνια πίσω. Και αυτό γιατί απλούστατα αν υπήρχε ο ΟΤΕ στην Αθηνά, ο ΟΤΕ Θεσσαλονίκης, Ο ΟΤΕ Κυκλάδων και τα λοιπά τώρα θα υπήρχε από νωρίς ανταγωνισμός και θα βελτιωνόταν η κατάσταση. Επιπλέον θα έπρεπε το δίκτυο με τα χάλκινα καλώδια να είχε διαχωριστή από τον ΟΤΕ και να ήταν ο ΟΤΕ άλλη μια εταιρία όπως της άλλες. Τα χάλκινα δίκτυα να αναπτύσσονταν από της νομαρχίες και έτσι να υπήρχαν έσοδα για την βελτίωση από το ενοίκιο χονδρικής από της εταιρίες.
diva
11:46 PM
Λόγια σταράτα.
Respect
[και αναμεταδίδω]
CyberEddie
2:10 AM
Παιδια ευχαριστώ και το μόνο που εύχομαι είναι να γίνουν καλύτερα τα πράγματα για όσους μένουν πίσω και η λύση ας έχει όοοοτι όνομα θέλει!
Socrates Panous
3:39 AM
Πριν λίγα χρόνια, ακόμα και η Αθήνα που θεωρείται "φιλέτο" γα τους ISP αντιμετώπιζε την έλλειψη "γρήγορων" γραμμών. Το 2002 ήμασταν όμηροι του διετούς (!) πιλοτικού προγράμματος του ΟΤΕ για τις ADSL. Στο μεσοδιάστημα έγιναν κάποιες αλλαγές που αφορούσαν την κατακόρυφη πτώση των τιμών που ήταν ούτως ή άλλως υπερβολική και σε πολλές περιπτώσεις απαγορευτική.
Πλέον όμως έχουμε δεχτεί ότι θα είμαστε μια γενιά πίσω όσον αφορά τις νέες ευρυζωνικές τεχνολογίες (VDSL, FTTH κλπ). Ακόμα και οι εναλλακτικοί ακολουθούν τον ΟΤΕ και έχουν πείσει ότι ήμαστε μικρή αγορά για να γίνουν σημαντικές επενδύσεις. Η κάνουλα της ευρυζωνικότητας στον τελικό χρήστη ανοίγει με τον δικό τους ρυθμό.
Για την επαρχία η κατάσταση είναι δυσμενέστερη αφού η αγορά είναι ακόμα μικρότερη και δεν προσελκύει τους εναλλακτικούς. Ως γνωστό ανταγωνισμός με λίγους "παίχτες" δεν θα μπορεί να λειτουργήσει όπως θα έπρεπε.
Λύση σε ευρεία κλίμακα δεν υπάρχει. Τεχνόφιλοι και άτομα με καλή τεχνική κατάρτιση έχουν στραφεί σε ασύρματα κοινοτικά δίκτυα που φαίνεται να καλύπτουν κάποιες βασικές ανάγκες προσφέροντας υψηλές ταχύτητες και υπερπηδώντας τους περιορισμούς του χαλκού από τον αέρα. Έχω ήδη πάνω από 10 ασύρματες συνδέσεις σε κόμβους που διατηρώ Αθήνα (AWMN) και Εύβοια (EWN) ως μέλος αυτών των δικτύων. Εθελοντικά δίκτυα φτιαγμένα από εμάς για εμάς με επιμερισμό κόστους και προσπάθειας. Το πιο κρίσιμο και δυσκολότερο κομμάτι είναι να γίνει η αρχή. Έχοντας όμως την εμπειρία πλέον, μπορώ να σας πω χωρίς καμία αμφιβολία ότι αξίζει.
CyberEddie
3:49 AM
Χαίρομαι πολύ να αναφέρονται εναλλακτικές προτάσεις γιατί ο κόσμος πρέπει να ξυπνήσει από την ομηρία των ΜΗ εναλλακτικών και να δώσει την ώθηση για αλλαγές.
Αμα δεν το κάνουν οι ίδιοι, ΔΕΝ ΘΑ ΓΙΝΕΙ.
Αλεξανδρόπουλος Μπάμπης
9:55 AM
Μην μιλατε καθολου!
Μια χαρα ειστε!
Ακους εκει 4mb στην κερκυρα και εχετε και παραπονο!!!
Εδω εγω 2km εξω απο την πατρα και ειμαι μια χαρα ικανοποιημενος με το
ταχυτατο isdn!!!!!!
Τι να πει κανεις.....!
CyberEddie
9:59 AM
Γι αυτό φωνάζω! Γιατι με θεωρούν από τους τυχερούς! Υπάρχουν χωριά ολόκληρα που ταλαιπωρουνται!
Socrates Panous
1:50 PM
Έτσι είναι...
Για παράδειγμα στην περίπτωση που αναφέρεις στο αρχικό post, μια εναλλακτική μέθοδος είναι να βάλει κάποιος που βρίσκεται κοντά στο κέντρο του ΟΤΕ μια ή δύο adsl και μετά να την/τις μοιράζει ασύρματα.
Με κατευθυντικές κεραίες η απόσταση μπορεί να είναι αρκετά μεγαλύτερη των 10km αν υπάρχει οπτική επαφή χωρίς καμία μείωση στην ταχύτητα.
Anonymous
12:48 PM
Μήπως κάποια στιγμή πρέπει να αρχίσουμε να λέμε και τα άλλα ονόματα των εταιρειών; Εκτός του ΟΤΕ δηλαδή που όλοι ξέρουμε ότι αυτός φταίει πάντα και για όλα.
Δεν καταλαβαίνω πως γίνεται μια εταιρεία να πουλάει υπηρεσίες τις οποίες γνωρίζει από πριν ότι δεν μπορεί να παραδώσει. (Αυτό πάει τόσο στον ΟΤΕ όσο και στους εναλλακτικούς).
Το ασύρματο δίκτυο δεν αποτελεί λύση. Άντε και πέντε ή δέκα άτομα (εδώ Αθήνα θα πρέπει να είναι καμιά 100αριά;) έφτιαξαν ένα δικό τους δίκτυο και αυτοί, και μόνο αυτοί, έχουν γρήγορη πρόσβαση στο Internet. Me τους υπόλοιπους τι γίνεται;
Socrates Panous
3:36 PM
Elia αν μπεις στο http://wind.awmn.net θα δεις ότι δεν ήμαστε 100 αλλά ξεπερνάμε τους 2000 στην Αθήνα, (και τους 3000 αν βάλεις και τα άλλα δίκτυα της Ελλάδας, Θεσσαλονίκη Πάτρα κλπ). Ωστόσο συμφωνώ μαζί σου ότι δεν είναι μεγάλο το ποσοστό. Οφείλω όμως να επισημάνω ότι τα δίκτυα αυτά είναι ανοιχτά για όλους χωρίς συνδρομές κλπ. Είναι ένα χόμπι για εμάς και ως τέτοιο χρειάζεται και επιμονή και υπομονή. Ως δωρεάν δίκτυα δεν προσφέρουμε εγγυήσεις καλής λειτουργίας όμως το mesh networking δουλεύει αρκετά καλά και μπορώ να σου πω ανεπιφύλακτα ότι τα δίκτυα μας έχουν αποκτήσει τον δικό τους λόγο ύπαρξης πέρα από έναν απλό διαμοιρασμό μιας ιντερνετικής γραμμής που είναι ίσως μόνο μία από τις υπηρεσίες τους.
Το ξαναλέω όμως, δεν είναι λύση για όλους (ένας στους τρεις καταφέρνει να συνδεθεί) όποιος επιβιβάζεται δεν θέλει μετά να φύγει.
CyberEddie
3:45 PM
Μου αρέσει πολύ ο ανοικτός διάλογος με άτομα σε καλό επίπεδο. Χαίρομαι πολύ που έχουμε πιάσει καλή κουβέντα.
Γενικά είμαι υπέρ λύσεις τύπου fon, διαμοιρασμός wi-fi και ασύρματα δίκτυα. Δημιουργείται ανταγωνισμός εκεί που δεν υπάρχει. Είναι σημαντικό να αντισταθούμε σε μονοπωλιακές τεχνικές και αυτό είναι θέμα δικό μας ΑΦΟΥ ΣΤΗΝ ΤΕΛΙΚΗ ΕΜΕΙΣ ΠΛΗΡΩΝΟΥΜΕ.
Socrates Panous
8:07 PM
Τα ασύρματα mesh δίκτυα είναι η λύση πολιτών (grassroot networks).
Από την άλλη υπάρχουν και άλλoι τρόποι παροχής ευρυζωνικών συνδέσεων που είναι πιο συμβατικοί.
Σε αρκετές χώρες του εξωτερικού ανταγωνισμός υπάρχει και από τις εταιρίες που προσφέρουν καλωδιακή κάτι που εμείς στην Ελλάδα δυστυχώς δεν έχουμε (αφορά μόνο αστικά κέντρα).
Επίσης ανταγωνισμός μπορεί να δημιουργηθεί και από τις εταιρίες κινητής τηλεφωνίας με νέες τεχνολογίες που έχουν αρχίσει να σιγά σιγά εμφανίζονται (πχ το LTE).
Γενικότερα καλό είναι να υπάρχουν νέες υπηρεσίες έστω και αν δεν μπορούν να υποστηριχτούν από το υπάρχων δίκτυο σε όλες τις περιοχές γιατί θα ωθήσουν τους παρόχους να αναβαθμίσουν σταδιακά το δίκτυο τους. Φυσικά θα πρέπει να εξασφαλίζουν ένα minimum επίπεδο ποιότητας λειτουργίας και υποστήριξης των υπηρεσιών τους που να ανταποκρίνεται στο κόστος που καταβάλει ο τελικός χρήστης.
Ο μεγαλύτερος μοχλός πίεσης είναι ότι πλέον μπορούμε εύκολα να συγκρίνουμε την ελληνική πραγματικότητα με αυτή άλλων αντίστοιχων χωρών του εξωτερικού, και σε θέματα παρεχόμενων υπηρεσιών αλλά και σε θέματα κόστους. Η ευρυζωνικότητα είναι συνυφασμένη με την ανάπτυξη μιας χώρας και πρέπει να είναι προσιτή και προσβάσιμη σε όλους τους πολίτες.
Anonymous
11:30 PM
Socrates δεν διαφωνώ μαζί σου. Χαίρομαι που το awmn έχει τόσους χρήστες αλλά όπως σημειώνεις και εσύ είναι ένα πολύ μικρό, εγώ θα συμπλήρωνα ελάχιστο ποσοστό, των συνδέσεων στο Internet. Αυτό που είχα στο μυαλό μου εγώ ήταν η γιαγιά στο χωριουδάκι της Κέρκυρας η οποία θα μπορούσε να μιλάει με το γιο της στην Αμερική δωρεάν και δεν το ξέρει, όχι τον πιτσιρικά ή techfreak όπως εμάς που έχει και 200 euro να διαθέσει για να μπει σε κανένα awmn.
Και για να κάνω λίγο το δικηγόρο του διαβόλου, χωρίς καμία διάθεση προσωπικής αντιπαράθεσης, αν το awmn είναι τόσο σούπερ γιατί μετά από τόσα χρόνια λειτουργίας του έχει μόνο 2.000 χρήστες; Μήπως κάνετε κάτι λάθος; food for thought απλώς, καλημέρα.
Socrates Panous
2:50 PM
elia πάει αλλού η συζήτηση, αλλά μιας και το ρωτάς θα σου απαντήσω (καμία διάθεση για αντιπαράθεση και από μένα εννοείται).
Το AWMN και κάθε ασύρματο κοινοτικό δίκτυο είναι άκρως τεχνική λύση και προϋποθέτει τεχνογνωσία ή/και την θέληση να μάθει κάποιος. Τεχνογνωσία όσον αφορά τους υπολογιστές, τα δίκτυα, το RF (κεραίες, ραδιοθεωρεία), ηλεκτρονικά, να πιάνουν τα χέρια του σε κατασκευές κλπ. Από ότι καταλαβαίνεις κανένας μας δεν έχει το σύνολο αυτών των γνώσεων εξ' αρχής. Όπως και να το κάνουμε οι λύσεις ADSL είναι λύσεις "out of the box" που μπορούν να συμπεριληφθούν σε οδηγίες 2-3 σελίδων. Εκεί όμως που τελειώνουν οι γνώσεις κάποιου έρχεται σαν υποστήριξη η κοινότητα μας(εξ'ου και το κοινοτικό δίκτυο). Κάθε ένας που φτιάχνει έναν κόμβο μεταφέρει αυτή την γνώση σε άλλους (λειτουργεί εκθετικά), με όσα ηλεκτρονικά μέσα επικοινωνίας διαθέτουμε αλλά και με προσωπική επαφή σε επίπεδο γειτονιάς Δεν είναι κάτι που το έχει συνηθίσει ο κόσμος, ούτε μπορώ να σου βρω αντίστοιχο παράδειγμα για να γίνει πιο κατανοητό. Το μόνο που μπορώ να σου δείξω είναι ο χάρτης μας και ότι συνέχεια έρχονται νέα άτομα στο δίκτυο και μένουν σε αυτό. Αν δεν άξιζε δεν θα έβρισκες τόσα άτομα (δεν μπορεί να έχουμε μαζέψει 2000 τρελούς). Από την άλλη έχουμε 2000 τεχνικούς στο δίκτυο μας που προσφέρουν εξοπλισμό και το συντηρούν καθημερινά. Σαν αποτέλεσμα έχουμε ένα δίκτυο με πολύ υψηλές ταχύτητες στις εσωτερικές του συνδέσεις και αποδεκτή αξιοπιστία. Μας αρέσει να το αποκαλούμε μικρό internet αλλά στην ουσία είναι ένα τεράστιο lab. Υπηρεσίες όπως VoIP, file sharing, VOD, Online Gaming, Μετεωρολογικοί σταθμοί, online ραδιόφωνο, web σελίδες και 1002 άλλα φτιαγμένα από εμάς για εμάς αποτελούν την αξιοποίηση της υποδομής του δικτύου.
Ποια είναι η παγίδα; Δεν θέλουμε απλά χρήστες του δικτύου αλλά άτομα που να συμμετέχουν σε αυτό. Uploaders και downloaders ταυτόχρονα. Ένας blogger μπορεί να φτιάξει οδηγούς σύνδεσης στο δίκτυο ή να γράψει στο wiki μας. Τεχνικοι δικτύων και προγραμματιστές μπορούν να προσφέρουν τις τεχνικές τους γνώσεις πάνω σε θέματα του δικτύου κοκ.
Δεν υπάρχει κεντρική διαχείριση ή κεντρική παροχή υπηρεσιών Όλοι μας προσφέρουμε αλλά και αξιοποιούμε.
Αυτή ίσως είναι και η σημαντικότερη διαφορά που έχουμε με τους "παρόχους" (αν και για μένα δεν μπορείς να κάνεις σύγκριση γιατί μιλάμε για διαφορετικά δίκτυα).
Elias
8:08 AM
@Socrates Δεν αμφιβάλλω ότι γίνεται εξαιρετική δουλειά. Αυτό που ήθελα να σημειώσω είναι την αδυναμία του AWMN να διαφημιστεί. Κείμενα όπως αυτό που έγραψες θα ήταν μία καλή αρχή. Και το λέω, γιατί, ακόμα και εγώ, αν και ασχολούμαι χρόνια με τα PC και τα δίκτυα (ασύρματα και μη) δεν είχα από ότι φαίνεται πλήρη εικόνα (αυτό που έγραψες περί υπηρεσιών που τρέχουν στο ασύρματο δίκτυο δεν το ήξερα).
CyberEddie
8:16 AM
Τελικά επιστρέφουμε στο βασικό θέμα: δεν γνωρίζουμε τι επιλογές έχουμε κι το σημαντικότερο ΠΩΣ μπορούμε να αντιδράσουμε για να μην είμαστε ερμαιο της καθε εταιρείας.
Socrates Panous
3:41 AM
Αν πάρουμε τα πράγματα με την σειρά τους θα διαπιστώσουμε ότι.
α. Δεν έχουμε την απαραίτητη τεχνογνωσία (στην επαρχία το φαινόμενο είναι πολύ πιο έντονο).
β. Δεν έχουμε (πολλές) επιλογές και κατάλληλες υποδομές (στην επαρχία το φαινόμενο είναι πολύ πιο έντονο).
γ. Τέλος, ακόμα και αν είμαστε γνώστες τεχνικών θεμάτων ή έχουμε κάποιες επιλογές δεν έχουμε την κατάλληλη ενημέρωση για το πως μπορούμε να τις αξιοποιήσουμε και πως μπορούμε να εντάξουμε τις νέες τεχνολογίες στην καθημερινή μας ζωή. Πόσοι ξέρουν να χρησιμοποιούν το internet αποδοτικά;
Λύσεις μπορούν να δοθούν είτε από τον ιδιωτικό τομέα (παραδοσιακή προσέγγιση με ΟΤΕ και εναλλακτικούς, επίγεια ή ασύρματα), είτε από τους ΟΤΑ (καλή σκέψη όμως υστερούν σε υποδομές και δυναμικό), είτε από κοινοτικά δίκτυα "do it yourself" (που αφορούν τους λίγους γνώστες με οφέλη που δεν είναι άμεσα αναγνωρίσιμα).
Κάθε λύση έχει τα θετικά και τα αρνητικά της. Τα προβλήματα όμως έχουν πιο βαθιές ρίζες από ότι πιστεύουμε και είναι το μακροχρόνιο αποτέλεσμα μιας παγιωμένης κατάστασης. Χάσμα επαρχίας και αστικών κέντρων, ψηφιακός αναλφαβητισμός, έλλειψη πληροφόρησης και παραπληροφόρηση.
Το καλό με μας ως ασύρματα κοινοτικά δίκτυα είναι ότι αντί να περιμένουμε άλλους να μας φέρουν το νερό από την πηγή, πήγαμε εμείς οι ίδιοι και το πήραμε. Δεν είμαστε όμως ο κανόνας αλλά η εξαίρεση.